همانطور که در مقاله قبلی ما با عنوان تاریخچه پیدایش صنعت عطر و خوشبوکننده(برای مطالعه با کلیک بر روی عنوان مقاله میتوانید وارد صفحه آن بشوید) مطالعه کردید ما در مورد پیدایش عطرها در کشور ها و تمدن های مختلف صحبت کردیم. این مقاله با هدف پاسخ گویی به پرسش های شما عزیزان که در مقاله قبلی پرش هایی با مضنون اینکه در عطر ها و خوشبوکننده ها چه ترکیباتی وجود دارد گرد آوری و آماده شده است سوالاتی همچون
ترکیبات و مواد اولیه عطر و خوشبوکننده ها چیست؟
کاربرد الکل صنعتی در حرفه عطر سازی چیست؟
چرا الکل در عطر و خوشبوکننده وجود دارد؟
آیا ابن الکل برای پوست و سلامتی ما مضر است یا خیر؟
به نظر شما عطر از چه درست میشود؟ همانطور که ممکن است هنگام مطالعه برچسب عطر یا خوشبوکننده خود دیده باشید اکثر مواقع الکل جزو ترکیبات اصلی فرمولاسیون مورد علاقه شماست. همه میدانیم که الکل در عطر و خوشبوکننده نقش بسزایی دارد در هر عطر و خوشبوکننده مقدار الکل استفاده شده متفاوت است البته ناگفته نماند که الکل های صنعتی برای پوست و بدن مضر هستند به همین علت از این نوع الکل های صنعتی در خوشبوکننده های بدن(بادی اسپلش) استفاده نمیشود.
اکثر عطر ها و خوشبوکننده های امروزی نه کاملا طبیعی هستند و نه کاملا مصنوعی، در واقع تلفیق و ادغام این دو مورد باعث ایجاد یک اثر هنری میشود که هم خاطرات خوشی را برای مصرف کننده به وجود می آورد و هم قیمت کمتر و مناسب تری دارد. اجزای اصلی تشکیل دهنده عطر ها و خوشبوکننده ها عبارت اند از اسانس، حلال و مواد تثبیت کننده است.
اسانس
اسانس یا رایحه عطر همان چیزی است که از گل ها، میوه ها، گیاهان و بعضی اوقات حیوانات بدست می آید. این ماده در بیشتر اوقات به صورت روغنی بوده و همینطور پایه اساس ساخت عطر و خوشبوکننده محسوب میشود. این اسانس ها و مواد خوشبو را میتوان به سه دسته مواد مستقل، روغن های اسانسی و مواد شیمیایی سنتزی و نیمه سنتزی دسته بندی کرد.
نکته حائز اهمیت در مورد اسانس ها، هر چه اسانس بیشتر باشد ماندگاری بیشتر ولی پخش بو کمتر است به همین علت است که اسپری های بدن پخش بو فوق العاده بالایی دارند اما در مدت زمان بسیار کمی بوی آنها از بین میرود همینطور زیاد بودن اسانس باعث افزایش قیمت یا بها عطر و خوشبوکننده میشود.
اسانس های طبیعی
اسانس های طبیعی به عصاره گیاهان، میوه ها، گل ها و یا هر چیزی که از منابع طبیعی استخراج میشود میگویند. اسانس های طبیعی بسیار قوی و غلیظ هستند و از آنها در صنعت عطرسازی و خوشبوکننده، محصولات درمانی و طعم دهنده های غذا استفاده میکنند. اسانس های طبیعی را با روش های گوناگونی که از قدیم تا به الان وجود داشته استخراج میکنند روش هایی از جمله استخراج با مواد حلال، استخراج با آب، استخراج با فشار و استخراج با بخار انجام میدهند.
به کمک این روش ها این اسانس ها طبیعت و طراوت خود را در مدت زمان بیشتری حفظ میکنند به همین علت در صنایع عطرسازی، لوازم آرایشی و بهداشتی، صابون و محصولات درمانی استفاده میشوند. استفاده از اسانس های طبیعی چون عاری از هرگونه مواد و مکمل های شیمیایی هستند قیمت بسیار بالاتری دارند و در بسیاری از موارد بهترین گزینه برای استفاده هستند.
انواع اسانس های طبیعی میوه ای مثل زیتون، آناناس، هندوانه، توت فرنگی، سیب، کیوی، لیمو، سیب، انگور، نارگیل، گیلاس، خیار و موز میتوان اشاره کرد.
انواع اسانس های طبیعی گیاهی مثل گل سفید، گل سرخ، گل وحش، گل های بهاری، یاسمن، بابونه، آویشن، اکالیپتوس، ورینا، اسطوخودوس و مگنولیا اشاره کرد.
اما بعضی از اسانس ها تو هیچکدام از دسته های بالا نیستند به همین علت به آنها اسانس های مستقل میگوییم که از جمله آنها میتوان به عسل، دارچین، وانیل، قهوه، نعنا، تافی، کارامل و شکلات اشاره کرد.
اسانس های غیر طبیعی
اسانس های غیر طبیعی یا همان مصنوعی برای کاهش هزینه ها تولید میشوند چرا که برای تولید آنها از مواد شیمیایی سنتزی استفاده میکنند. موارد مصرف اسانس های مصنوعی نیز مانند اسانس های طبیعی است یعنی در صنعت عطر و خوشبوکننده، غذا و نوشیدنی و لوازم آرایشی مورد استفاده قرار میگیرند فقط از لحاظ ساختاری مولکولی متفاوت هستند. اما از آنجایی که این اسانس ها غیر طبیعی هستند ممکن است سبب بروز اثرات جانبی مانند آلرژی، مشکلات گوارشی، سردرد و التهاب ریه بشود بنابراین سعی کنید از تولیدات با کیفیت در فروشگاه های معتبر در سطح شهر خرید کنید.
به کاربرد اسانس ها در صنعت میتوان شمع سازی، جوهر، لاستیک، رنگ و کفپوش ماشین ها اشاره کرد.
به کاربرد اسانس ها در محصولات آرایشی و بهداشتی میتوان به پودر شست و شو، عطر و خوشبوکننده، رژ لب، شامپو وکرم صورت اشاره کرد.
به کاربرد اسانس ها در صنایع غذایی میتوان به شکلات، کیک، کلوچه و چای اشاره کرد.
حلال ها
این همان ماده ای است که به اسانس اضافه میشود تا پخش بوی آن را تنظیم کند. اصلی ترین حلال ها در عطر و خوشبوکننده الکل و آب است. رابطه بین الکل و اسانس یک رابطه دو سویه است معمولا آب را با الکل مخلوط میکنند چرا که بالا بودن غلظت الکل برای عطرساز ها ممنوع است چون به پوست و بدن آسیب جدی میرساند به همین دلیل غلظت الکل را با آب رقیق میکنند.
برعکس اسانس هر چه مقدار الکل بیشتر باشد پخش بوی آن بیشتر است ولی ماندگاری عطر کمتر میشود البته این را هم در نظر بگیرید که آب استفاده شده در عطر ها و خوشبوکننده ها کاملا با آب آشامیدنی متفاوت است چرا که باید یون زدایی بشود.
آب مقطر
اسانس ها وقتی آماده میشوند بدون هرگونه ناخالصی هستند بنابراین هم قیمت بالاتری دارند و هم شدت بویایی و قدرت زیادی دارند برای رقیق تر کردن و کاهش شدت و قدرت این اسانس ها به آن آب مقطر اضافه میکنند. همانطور که میدانید روغن با آب ترکیب نمیشود بنابراین به آن الکل نیز اضافه میشود تا این دو را با هم ترکیب کند.
حتما برایتان سوال پیش آمده چرا از آب مقطر به جای آب معمولی استفاده میکنند؟ جواب این سوال این است چون آب لوله کشی حاوی انواع مختلف و در تعداد بسیار بالا میکروب و آلودگی است که ممکن است به صورت کاملا غیر عمدی وارد اسانس عطر ما بشود و باعث پایین آمدن کیفیت عطر بشود.
الکل یا دناتوره
اگر بخواهم به ترکیبات موجود در عطر و خوشبوکننده ها نقشی بدهیم میتوانیم بگیم الکل نقش اصلی را دارد الکل استفاده شده در صنعت عطر و خوشبوکننده با ترکیباتی مخلوط میشود تا خاصیت خوراکی و مضر بودن برای پوست خود را از دست بدهد و همینطور با 96 درصد اتانول مخلوط میشود به همین جهت دناتوره نام دارد.
الکل دناتوره دارای ویژگی هایی است که میتوان به بی رنگی، بی بویی، غیر خوراکی بودن، افزایش ماندگاری بوی عطر، کمک به پخش شوندگی رایحه عطر و غیره اشاره کرد. معمولا در ترکیبات یک عطر خالص به میزان 70 الی 80 درصد الکل وجود دارد که میزان دقیق آن بروی شیشه عطر حک شده است.
اضافه کردن الکل به هر ترکیبی دارای قواعد و قوانین خاص خودش را دارد که همین میزان الکل اضافه شده موجب به وجود آمدن پرفیوم، ادو پرفیوم، ادکلن، ادو فرایش و ادو تویلت میشود. کمترین میزان الکل در پرفیوم و بیشترین میزان الکل در ادو فرایش است.
مواد تثبیت کننده
در کنار حلال ها استفاده از مواد تثبیت کننده هم اهمیت بالایی دارد چرا که برای بیشتر شدن مرغوبیت عطر ها و خوشبوکننده ها لازم و ضروری است در اصل همین مواد تثبیت کننده هستند که کیفیت و قدرت ماندگاری یک عطر زنانه و یا مردانه را تعیین و مشخص میکنند. این مواد شامل رایحه های مکمل و یا مواد رنگی است که به فرمولاسیون عطر و خوشبوکننده اضافه میشود تا رنگ و بو آن تغییر کند همانطور که میدانید رنگ عطر و خوشبوکننده ها تا حدودی بیانگر زنانه و یا مردانه بودن آن عطر هستند.
در گذشته از تثبیت کننده های حیوانی استفاده میشد اما به دلایلی از جمله کمیابی و در خطر انقراض قرار گرفتن حیوانات این تثبیت کننده های حیوانی جایشان را به تثبیت کننده های مصنوعی دادند. برای تثبیت کننده های مصنوعی میتوان به فتالات، کومارین، الکل اتیلیک، بنزیل بنزوات و آب مقطر اشاره کرد.
فتالات
فتالات ها مواد روغنی، بی رنگ و بی بو بوده که به راحتی تبخیر نمیشود و انواع مختلفی از آنها وجود دارد. در صنعت عطر سازی از دی اتیل فتالات، دی بوتیل فتالات و دی متیل فتالات استفاده میکنند. این تثبیت کننده نه تنها در صنعت عطر و خوشبوکننده بلکه در مواد آرایشی و بهداشتی نیز بکار میرود.
استفاده از این تثبیت کننده نسبت به سایر آنها رواج بیشتری دارد و تقریبا 65 درصد شرکت های عطر و خوشیوکننده از این نوع تثبیت کننده استفاده میکنند البته محققین اثبات کردند که استفاده از دی اتیل فتالات نسبت به سایر فتالات کاربرد بیشتری دارند. عملکرد فتالات ها تا حدودی شبیه به بنزیل است و باعث میشود عطر رایحه خود را حفظ کند.
کومارین
این ماده به صورت مصنوعی در آزمایشگاه سنتز میشود اما ماده طبیعی آن در برخی لوبیا ها، پوسته درخت کاسیا و برخی علف های شیرین استخراج میشود. از این ماده برای افزایش کیفیت و قدرت رایحه به عطر و خوشبوکننده اضافه میشود.
کومارین شیمیایی یک رایحه شیرین ملایم دارد که موجب تقویت سایر مواد شیمیایی عطر ها میشود و اگر رایحه عطر ما دارای مشک و کمی تند باشد مقدار استفاده از آن بیشتر است.
الکل اتیلیک
پایه این تثبیت کننده اتیل الکل است که به عنوان اتانول یا الکل خالص نیز شناخته میشود سرعت تبخیر بالایی دارد. همین امر موجب میشود که مواد عطری به سرعت با پوست ترکیب شده و رایحه عطر را پخش کنند.
بنزیل بنزوات
یک الکل طبیعی است که آن را میتوان از گیاهان طبیعی از جمله گل سرخ و یاس بدست آورد همچنین میتوان آن را به صورت مصنوعی در آزمایشگاه ها تولید کرد. نام های دیگر بنزیل بنزوات تحت عنوان بنزوئیک اسید و بنزیل استات است.
ترکیبات این ماده سبب میشود تا رایحه عطر و خوشبوکننده به صورت یکنواخت اجرا شود و همینطور ترکیبات موحود در شیشه عطر برای سال ها بدون تغییر باقی بماند. نام این ترکیب در شیشه عطر ها و خوشبوکننده ها قرار داده میشود تا افرادی که پوستشان نسبت به مواد شیمیایی حساسیت دارد یک مورد مناسب را خریداری کنند.
نتیجه گیری
برای تولید عطر و خوشبوکننده از مواد گوناگونی استفاده میکنند در گذشته این مواد از طبیعت به شکل های مختلف استخراج میشد اما امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی و خطر انقراض حیوانات و از بین رفتن زیستگاه آن ها این مواد به صورت مصنوعی تولید میشوند. از آنجایی که مواد مصنوعی میتواند خطر آفرین باشد لذا از برند ها و فروشگاه های معتبر در سطح شهر عطر و خوشبوکننده مطابق با سلیقه خود را خریداری کنید.
عطر و خوشبوکننده به صورت کلی سه بخش دارد اسانس، حلال و تثبیت کننده؛ اسانس درواقع رایحه عطر را تعیین میکند حلال موجب رقیق تر شدن و پخش بوی رایحه عطر و خوشبوکننده را مشخص میکند و تثبیت کننده موجب ماندگاری رایحه عطر و خوشبوکننده میشود.
